Raadpleeg de analyse van de arbeidsmarkt voor het vierde kwartaal van 2021.
Ten opzichte van dezelfde periode in 2020 vertoonde de loontrekkende tewerkstelling in het vierde kwartaal 2021 een beeld van heropleving. Het aantal jobs (arbeidsplaatsen) (+2,2%) en het aantal mensen met een job (tewerkgestelde werknemers) (+1,8%) nam toe, het gepresteerde arbeidsvolume (uitgedrukt in voltijdsequivalenten) herstelde sterk (+5,0%).
Hoewel in het vierde kwartaal 2021 weer een aantal beperkingen werden ingevoerd ingevolge de vierde golf, toch waren de beperkingen minder ingrijpend als tijdens het vierde kwartaal 2020 (tweede golf). Het aantal arbeidsplaatsen en het aantal tewerkgestelde werknemers op 31 december bleven boven het niveau van voor de coronacrisis (+1,2%, resp. +1,3% t.o.v. 31 december 2019). Het arbeidsvolume steeg sterk ten opzichte van 2020 en bleef toch ook boven het pre-coronaniveau van het vierde kwartaal 2019 (+0,9%).
Coronacrisis en arbeidsmarkt
De volledige of gedeeltelijke sluiting van heel wat ondernemingen uit zich in hoofdzaak op twee manieren op de arbeidsmarkt: het toepassen van tijdelijke werkloosheid en het stopzetten of niet hernieuwen van tijdelijke contracten. Die fenomenen zijn beide zichtbaar in de cijfers, zij het op een andere manier.
Bij tijdelijke werkloosheid blijft de band tussen werknemer en werkgever behouden, maar worden geen of slechts gedeeltelijke prestaties verricht. Dat geeft een directe daling van het arbeidsvolume in voltijdsequivalenten.
Het stopzetten of niet hernieuwen van tijdelijke contracten geeft vooral in de sectoren waar veel zeer tijdelijke contracten voorkomen (uitzendsector, horeca,…) een onmiddellijke daling van het aantal arbeidsplaatsen. Omdat deze zeer tijdelijke jobs vaak bijkomende jobs zijn (zoals de flexi-jobs in de horeca), is de daling van het aantal tewerkgestelde werknemers minder uitgesproken. Ook het verlies aan arbeidsvolume van deze jobs is eerder beperkt.
Landbouw, bosbouw en visserij
In de land- en tuinbouw bestaat de loontrekkende tewerkstelling in belangrijke mate uit seizoensarbeid, in de vorm van gelegenheidsarbeid. Het aantal arbeidsplaatsen op 31 december 2021 was 0,4% hoger dan in 2020. Het arbeidsvolume lag in het vierde kwartaal zelfs 7,3% hoger dan in het vierde kwartaal 2020. Dit is hoofdzakelijk het gevolg van het feit dat de piekperiode van de oogst door de weersomstandigheden in 2021 enkele weken later kwam, meer naar het einde van september viel en nog in het vierde kwartaal doorliep.
Industrie en bouw
De industrie en de bouw hadden op het begin van de coronacrisis na (vooral tweede kwartaal 2020), niet veel directe invloed van de van overheidswege opgelegde maatregelen. De evolutie binnen de industrie en bouw wordt meer bepaald door evolutie van vraag naar goederen en de aanlevering van grondstoffen en onderdelen.
In het vierde kwartaal 2021 steeg in de industrie zowel het aantal arbeidsplaatsen (+1,4% t.o.v. 2020) als het arbeidsvolume (+1,9 % t.o.v. 2020). Het aantal arbeidsplaatsen is daardoor hoger (+1,1%), het arbeidsvolume blijft lager dan (-0,4%) dan in het vierde kwartaal 2019.
In de meeste deelsectoren steeg het arbeidsvolume en het aantal arbeidsplaatsen t.o.v. het vierde kwartaal 2020. De farmaceutische nijverheid is daarbij de sterkste groeier (+3,4% in arbeidsplaatsen en +2,9% in arbeidsvolume), gevolgd door de voedingsnijverheid (+2,1% in arbeidsplaatsen en +3,4% in arbeidsvolume). De textielnijverheid en de drukkerijen hernemen enkel qua arbeidsvolume, het aantal arbeidsplaatsen daalt. De tewerkstelling in de sector ‘Vervaardiging van transportmiddelen’ daalde zowel in aantal arbeidsplaatsen als in arbeidsvolume (-1,4%, resp. -3,3% ten opzichte van het vierde kwartaal 2020).
In de bouw steeg zowel het aantal arbeidsplaatsen (+1,6%) als het arbeidsvolume (+1,9%).
Dienstverlenende sectoren
In de commerciële dienstverlening werden meerdere sectoren geconfronteerd met volledige of gedeeltelijke sluiting. In het vierde kwartaal 2021 waren er opnieuw beperkingen in een aantal sectoren, maar minder dan in 2020, het eerder ingezette herstel bleef overeind.
Globaal steeg het aantal arbeidsplaatsen steeg (3,6% t.o.v. 2020, +2,8% t.o.v. 2019). Het arbeidsvolume steeg globaal (+8,9% t.o.v. 2020), en is nu ook boven het niveau van 2019 (+0,5%). In vrijwel alle deelsectoren is de trend positief, enkel in de financiële sector blijft de structurele daling van de tewerkstelling aanhouden. In de sectoren “Informatie en communicatie” en “Vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten” is de trend sterk positief.
In de horeca met veel werknemers met zeer korte contracten leiden beperkende maatregelen snel tot sterke dalingen in arbeidsplaatsen. Deze jobs worden ook snel opnieuw ingevuld als de beperkingen wegvallen: het aantal arbeidsplaatsen steeg er fors t.o.v. het 4de kwartaal 2020 (+18,3%),en het arbeidsvolume verdubbelde (+111%). Maar bleef toch bleef de tewerkstelling in de Horeca nog achter op het niveau van 2019 (-10,5% in arbeidsplaatsen, -10,3% in arbeidsvolume).
In de niet-commerciële dienstverlening was de impact van de coronacrisis op de tewerkstelling relatief beperkt. Het waren vooral de sectoren ‘Kunst, amusement en recreatie, sport’ en de ‘Overige persoonlijke diensten’ die hun activiteiten moesten verminderen of volledig stopzetten. In het vierde kwartaal 2021steeg het aantal arbeidsplaatsen (+1,1% t.o.v. 2020, +1,8% t.o.v. 2019) en het arbeidsvolume (+2,5% t.o.v. 2020, +2,0% t.o.v. 2019). De groei was er vooral in het onderwijs (+1 % in arbeidsplaatsen en +1,7% arbeidsvolume t.o.v. 2020) en in de gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening (+1% in arbeidsplaatsen, +1,3% in arbeidsvolume t.o.v. 2020). Bij “Kunst, amusement en recreatie” was er een sterke herneming t.o.v. het vierde kwartaal 2020 (+7,7 in arbeidsplaatsen, +33%% in arbeidsvolume), maar bleef het arbeidsvolume nog onder het niveau van 2019 (-3,2%).
Uitzendarbeid
De vraag naar arbeidskrachten via uitzendarbeid herstelde sterk. Eind december 2021 werden in de uitzendarbeid 13% meer arbeidsplaatsen geteld dan eind december 2020 (+3% bij arbeiders, +5% bij bedienden), en dat waren er wel iets minder dan eind december 2019 (-4% bij arbeiders en -2,7% bij bedienden). Het arbeidsvolume in voltijdsequivalenten steeg sterk ten opzichte van het vierde kwartaal 2020 (+15% ; +12% bij arbeiders, +6,5% bij bedienden) maar kwam net boven het niveau van het vierde kwartaal 2019 (2,8%; +3,8% bij arbeiders, +1,3% bij bedienden).
Privé versus overheid
De toename in het aantal arbeidsplaatsen vond zowel plaats in de privésector (+2,8% t.o.v. 2020), als bij de overheidssector (+0,5% t.o.v. 2020). In beide sectoren is daardoor het aantal arbeidsplaatsen op 31 december 2021 hoger dan op 31 december 2019 (+1,2% voor de privé, +1,4% voor de overheidssector en onderwijs).
De toename van het arbeidsvolume deed zich hoofdzakelijk voor in de privésector (+6,7% t.o.v. 2020), en oversteeg voor het eerst het niveau van 2019 (+0,5%). In de overheidssector was de stijging van het arbeidsvolume (+1% t.o.v. 2020) zodanig dat het niveau van 2019 werd overtroffen (+2,0%).
Werknemersprofiel
De toename van het aantal arbeidsplaatsen was vrijwel even sterk bij mannen (+2,3%) als bij vrouwen (2,1%). Ook het herstel van het arbeidsvolume was ongeveer gelijk (+4,9% bij mannen en +5% bij vrouwen).
De stijging van het aantal arbeidsplaatsen was het sterkst bij de jongste leeftijdsgroepen, maar die waren ook het hardst getroffen. Ook het herstel van het arbeidsvolume deed zich vooral voor in de jongste leeftijdsgroepen (+10,7% bij de jongeren onder 25 jaar, +4,7% bij de groep van 25 tot 39 jaar), maar alleen de oudste leeftijdsgroepen zitten al duidelijk boven het niveau van 2019.
De toename van het aantal arbeidsplaatsen was het sterkst bij de inwoners van het Brussels Gewest en bij de werknemers van buiten België, maar dat is hoofdzakelijk te wijten aan het seizoeneffect in de land- en tuinbouw. Het herstel van het arbeidsvolume was het sterkst bij de inwoners van het Brussels Gewest (+7,7%). Toch is er ten opzichte van 2019 het arbeidsvolume bij die inwoners van het Brussels Gewest het minst gestegen (+0,3%).
